Merhum Necip Fazıl, “Öz yurdunda garipsin, öz vatanında parya!” haykırışı ile nice milletlerin sessiz çığlıklarına tercüman olmuştur. Öz yurdunda garip milletlerden birisi de genel olarak “Rusya Müslümanları” olarak adlandırılan bugünkü Rusya Devleti içerisinde yaşayan,farklı adlarla anılsalar da çoğunluğu Türk olan milyonlarca Müslümandır. Bu eserde, bulundukları coğrafya nedeniyle gözden ırak kalmış, diğer bölgelerdeki Müslümanlardan gerekli desteği görememiş ve Çarlık Rusya’sının bütün engellemelerine r

Bir dine inansın veya inanmasın her toplumun çekirdeğini aile oluşturmaktadır. Kurulan her ailede kişilerin birbirlerine karşı gözetmesi gereken hak ve sorumlulukları vardır. Bu açıdan İslam da aile kurumuna önem vermiştir. Her ne kadar İslam eşler arasındaki ilişkilerin temelde karşılıklı sevgi, saygı ve hoşgörüye dayanmasını istemişse de, ömür boyu birlikte huzur içinde yaşamaya karar vermiş tarafların bazen aile içi sorumluluklarını yerine getir(e)medikleri de bir vakıadır. Aile yuvasının sona ermesinde

Hilâf kelimesi mezhepler arasındaki farklı görüşler ifade edilirken kullanılan bir kavramdır. Fakihlerin görüş ayrılığını ifade etmek için genellikle “hilâf” ve “hilâfiyât” kavramları kullanılmıştır. Hilâf ilminden fıkıh bilginlerinden ilk olarak Hanefi mezhebine mensup olan Ebû Zeyd ed-Debûsî bahsetmiştir. Ebû Zeyd ed-Debûsî ile başlayan hilâf ilmi kendisinden sonra gelen müctehid imamların bu alanda telîf ettikleri eserler ile büyük bir ivme kazanmıştır. Hanefiler ve Şafiiler arasındaki fıkhî görüş ayrılı

Bu kitapta Türk Medeni Kanunu’nun ikinci kitap kısmından nişanlanma, evlenme, boşanma ve eşler arasındaki mal rejimi ile üçüncü kitap kısmından miras konularına yer verilmiştir. Bu çerçevede yedi bölümden oluşan çalışmamızın ilk bölümünde Türk Medeni Kanunu’ndan hareketle nişanlanma, ikinci bölümde evlenme, üçüncü bölümde evliliğin genel hükümleri, dördüncü bölümde eşler arasındaki mal rejimi, beşinci bölümde de evliliğin geçersizliği üzerinde durulmuştur. Her ne kadar insanlar tarafından evliliğin devaml

Bir ilim dalının tarihsel sürecini tespit etmenin en geçerli yollarından birisinin, o ilimle uğraşanların ortaya koydukları literatürü tanımak olduğu ifade edilebilir. Bu, fıkıh usûlü ilmine ait tarihsel sürecin belirlenebilmesi için de geçerli bir tespittir. Müslüman alimler tarafından ortaya konulmuş orijinal bir disiplin olan fıkıh usûlü ilmi, zengin bir literatüre sahiptir. Diğer ilimlerde olduğu gibi fıkıh usûlü açısından da yeknesak ve birbirinin tekrarı olan bir literatür düşünülemez. Dolayısıyla, fı

Kur’ân-ı Kerîm ve yetim olarak dünyaya gelen İslâm Peygamberi Hz. Muhammed (s.a.v.), yetimin hak ve hukukunun korunması hususunda insanlığın vicdanına seslenerek önleyici, teşvik edici emir ve yasakları beyan etmişlerdir. İçinde yaşadığımız bu asırda, nüfusun hızla arttığı, süper güç kabul edilen büyük devletlerin bütçelerinin aslan payını silaha yatırdıkları, bu silahları denemek için üçüncü dünya ülkelerinde sürekli iç kargaşa ve savaş alanlarını üretmektedirler. Savaşlar beraberinde yıkım, ölüm, enka

“Sistematik Mecelle: Kategorik Giriş ve Tam Metin” adını taşıyan çalışmamız ön söz ile iki eserden oluşmaktadır: Kategorik Giriş, Mecelle-i Ahkâm-ı Adliyye’nin sistematiğinin bir bütün olarak görülebilmesini sağlayan kuralların ve ıstılahların (terimler) listeler ve tablolar eşliğinde açıklandığı birinci eserdir. Bu yönüyle Kategorik Giriş, bir nevi “Mecelle’yi anlama kılavuzu” işlevini yerine getirmektedir. Tam Metin ise Mecelle-i Ahkâm-ı Adliyye’nin, Kategorik Giriş’te ortaya konulan usul ve esaslar çerçe

Bu çalışmada usûl-ı fıkıh ilminin önemli başlıklarından fâsid istidlâl konusu Hanefî usul düşüncesi bağlamında incelenmiştir. Diğer usul âlimlerinin aksine Hanefî usulcülere göre istidlâl; kitap, sünnet, icmâ ve kıyasın dışında başlı başına müstakil şer‘î bir delil değil, nassın delâletine dayalı hükme ulaşma yöntemidir. Araştırma neticesinde Hanefî usulcülere göre istidlâlin, lafzî vaz‘î delâlete dayalı hüküm istinbat etme yöntemi olduğu tespit edilmiştir. Onlara göre hitabın delâletinde mütekellimin irade

Bu çalışma çok kıymetli öğrencilerimle birlikte yapılan özel bir ders halkasında okuduğumuz Metnü’l-‘Aşmâviyye’de geçen meselelerin müzakeresi sonucunda tutulan notların bilahare kitaplaştırılmış halidir. Bu öğrencilerim Osman Jagana (Gambiya), Muhammed Zako (Nijer) ve Abdulfattah Amara (Fas) olup bu eseri klasik Mâlikî medreselerinde okumuş olmaları yanında Mâlikî fıkhının yaşandığı bir çevrede yetişmiş olmaları yönüyle bu çalışmaya cesaret edebilmemizdeki en büyük payın sahibidirler. Bu eserin okunduğu sı

Hayatın anlamı inandığımızda değişir mi? Eğer inanmıyorsak hayat anlamsızlaşır mı? Hayata anlamı insan mı veriyor yoksa anlam, hayatın kendisinden mi kaynaklı? Hayatın anlamıyla ilgili çeşitli sorular insanlık tarihi kadar eski olmakla birlikte günümüze kadar hala zihinleri meşgul etmeye ve araştırılmaya devam etmektedir. Konuyla ilgili olarak anlam, anlam arayışı hatta anlamsızlık son zamanlarda ele alınan popüler konular arasında yer almaktadır. Hayatın anlamı özellikle inançla bağdaştırılsa da inançsız b

Sahâbe-i kirâm, Kur’ân’ı, Hz. Peygamberden ﷺ öğrenme, anlamadıkları konuları sorma gibi bir imkâna sahip olmuşlardır. Yaşayan Kur’ân Hz. Peygamber ﷺ ile beraber yaşamış ve onun sünnetine bizzat şahitlik etmişlerdir. Bu dinin temel iki kaynağı olan Kur’ân ve sünnet onların nakli ile bize kadar gelmiştir. Hz. Peygamber’in tedrisinden geçerek ondan ilim öğrenen, onun ahlakıyla ahlaklanan bu nesil, İslâm’ın yaşanabilir bir din olduğunun canlı örnekleri olmuşlardır. Dolayısıyla sahâbeyi tanımak onların bu dini a

Bu çalışmada muhaddisler ile Hanefilerin hadis ıstılahlarına yükledikleri anlam karşılaştırılmıştır. Üç bölümden oluşan çalışmada birinci bölümde kavramlar haber ekseninde karşılaştırılırken, ikinci bölümde râvî ekseninde karşılaştırılmıştır. Üçüncü bölümde ise rivayet ekseninde bir karşılaştırma yapılmıştır. Kavram karşılaştırılmasında önce bölüm başlıkları altındaki Hanefilerin kullanmış oldukları hadis kavramları tespit edilmiş, sonra bu kavramlara göre muhaddislerin hadis kavramları incelenmiştir. Kavra

Fıkıh usûlcülerinden Tâcüddîn es-Sübkî'nin (ö. 771/1370) Cem'u'l-cevâmi' fî usûli'l-fıkh adlı eseri usûl konularını çok özet bir şekilde inceleyen, fıkıh usûlünün yazımında takip edilen mütekellimîn ve fukahâ metotlarını birleştiren memzûc, yani eklektik bir yöntemle yazılan ve medreselerde ders kitabı olarak okutulan bir eserdir. Sübkî olabildiğince Cem'u'l-cevâmi'i özet bir şekilde yazmıştır. konularla ilgili görüşleri bazen bir iki kelimeyle anlatmaktadır. Hatta görüşleri aktarırken anlaşılan ihtilafları

Allah Teâlâ, biz insanoğluna sayısız nimetler vermiş ve yaptıklarından sorumlu tutmuştur. Nimetlerin çoğu insanlara helâl; bir kısmı da haram kılınmıştır. Bir kısım nimetler daha vardır ki serbest bırakılmış ve onunla ilgili herhangi bir hüküm belirtilmemiştir. Hz. Peygamber kendisine sorulan bir soruya şöyle cevap vermiştir: Helal Allah'ın kitabında helal kıldığı şeylerdir. Haram da; yine Allah'ın kitabında haram kıldığı şeylerdir. Hükmünü belirtmediği şeyler ise affedip mubah kıldığı şeylerdir. Diğer ya

İnsanların birbirleriyle olan muamelelerinde uymaları gereken kurallar gerek Kur'ân'da gerekse sünnette, genel ilkeler ve özel hükümler bağlamında bildirilmiştir. İslam âlimleri de bu iki temel kaynakta yer alan ilkeler doğrultusunda, meydana gelen yeni olaylarla ilgili hükümlere ulaşmak için çaba sarf etmişlerdir. İslam hukukunda muamelat alanında en temel ilke, başkalarına (haksız bir şekilde) zarar vermemek, zarar verilmişse de bunu en güzel şekilde telafi etmektir. İslam dininde insanların birbiri ile o

İslâm hukukuna göre, başka kişilere zarar vermediği müddetçe kişiye yaptığı ticarî muamelelerde tam bir hürriyet verilmiştir. Hatta yeni çıkan muameler de bu hükme göre değerlendirilmektedir. Bundan dolayıdır ki fakihler, muâmelâtta asıl olan ibâhadır demişledir. Bununla birlikte Şâri Tealâ tarafların haksızlığa uğramalarına sebep olan bazı akitleri de yasaklamıştır. İslâm ticâret hukukunda, cehâlet ve garardan dolayı yasaklanan ticarî alım-satımlar, maslahat hikmetinin esprisini taşımaktadır. Zira bilinmez

Tarafların akitlerden elde ettikleri yararlar ile onlardan dolayı yüklendikleri borçlar hukuk tarafından dengelenmiştir. Ancak özürden dolayı bazen bu denge taraflardan birisi lehinde, diğerinin aleyhinde bozulabilmektedir. Çünkü her iki taraf için karşılıklı borç doğuran süreli akitlerde akdin gerçekleştirildiği zamanın şartları ile borcun ifa zamanı şartları arasında önemli farklılıklar meydana gelmiş olabilir. Böyle bir durumda taraflardan birisi için akitle üstlenmeyen ve akit kurulurken beklenmeyen ağı

İslâm'ın ilk devirlerinden bu yana mutedil çizgide yürüyen âlimler, temel esaslarda ittifak etmekle birlikte ictihada açık noktalarda, nasların ihtimalli yapısı, akıl ve anlayışların farklılığından ötürü birbirine muhalif görüşler ortaya koymuşlardır. Bu olgu, hem Hz. Peygamber'in (s.a.v.) yaşadığı dönemde hem de vefatından sonra sahâbenin fıkhî çıkarımlarında kendini göstermiştir. Fakih sahâbîler, hakkında açık nas bulunmayan olayların çözümlenmesinde bazen görüş birliğine varmış bazen de ihtilâf etmişlerd

Fıkh Usûlünün konusu olan asli kaynaklar günümüz itibariyle yazılı olduğundan bunların anlaşılma şekillerinin belirlenmesi ile ilgili olarak metodolojik kayıtlar konmuştur. Lafzın manaya delaleti ile ilgili konular neredeyse usûl kitaplarının üçte birini oluşturur. Bu konuların en önemlilerinden biri de ilk konulduğu anda lafzın anlama delaletinin tartışıldığı konu başlığıdır. Nasslarda, umum ifadenin kapsamının belirlenmesi teklifin ve mükellefiyetin belirlenmesinde önemli bir yere sahiptir. Tahsîs bu anl