İslam tarihinde ilim , kültür ve medeniyetin özdeşleştiği ilk şehirlerden birisi olan Basra , İslami ilimlerin ilk teşekkülünün gerçekleştiği şehirlerin başında gelmektedir. İslam kelamının ilk temsilcisi olan Mutezile'nin doğduğu ve geliştiği Basra , kuruluşundan itibaren itikadi ve fikri ayrışmanın yaşandığı en önemli merkezlerden biri olmuştur. İslam düşüncesinin en etkili ekollerinden olan Mutezile'nin varlık sahasına çıkmasında sosyo-kültürel , politik ve ilmi atmosferden nasıl etkilendiğini , savunduk

Cariyelik, çeşitli çevrelerce İslâm'a yöneltilen eleştirilerin ana konularından birisi olmuştur. Bu eleştirilere getirilen savunmalar ise ya olguyu inkâr ya da karşı cepheye mevcut benzer olgularla kıyas üzerine kuruludur. Oysa cariyeliğinde ne olduğu tam manası ile tespit için Cahiliye toplumundan başlayarak ilk İslâm toplumundaki konumları üzerine sosyal tarih çalışmalarının yapılması elzemdir. Aynı şekilde cariyeliğin konu edildiği Kur'ân ayetlerinin de çağdaş algıların yönlendirdiği kabuller yerine vakı

Tabakat geleneği oluşturma ve bu sayede geçmiş nesil kuşakların önemli simalarını gelecek kuşaklara tanıtma İslam'a ait bir uygulamadır. Çünkü tabakat kitapları, bir neslin veya özelde bir ekolün fikri ve şahsi kimliğine işaret eden en somut belgelerdir. Bu yapısıyla tabakat oluşturma, esasında geçmiş ile geleceğin buluşturulması ve geçmiş tecrübelerin geleceğe aktarılmasıdır. Bugünün sorunlarının, geçmişin fikri ve olguya dayalı tecrübelerinden ders alarak bir bakıma çözülmesidir. İşte tabakat türü bir es

Mu'tezile orta çağda hicri ikinci asrın hemen başlarında ortaya çıkmış akılcı bir mezheptir. Mu'tezile İslam kültürünün bir parçasıdır. Mu'tezilenin akılcı görüşlerinden yararlanılabilir. Mu'tezilienin akılcı görüşlerini onların eserlerinden okumak daha faydalı olacaktır. Mu'tezile Müdafaası adıyla Türkçeye çevrilen İntisar Kitabı Mu'tezileden günümüze kadar gelen ilk eserlerdendir. İntisar, Mu'tezilenin çarpcı görüşlerine yapılan eleştirilere karşı Mu'tezileyi savunmak için yazılmış bir eserdir. İntisar'da

Hz. Peygamber'i anlama çabasında sık sık dile getirdiğimiz Allah'ın ve Tarih'in tanıttığı Peygamber'e razı olma prensibinin en önemli ayağını Allah'ın tanıttığı şekliyle onu tanımak oluşturmaktadır. Kendi tarih anlatım usûlü çerçevesinde mübelliği hakkında bilgiler barındırması, klasikten bugüne kadar tartışmasız Kur'ân'ı Siyer yazıcılığının ilk ve en önemli kaynağı yapmıştır. Bu kitap, Kur'ân'daki siyerle ilgili bütün âyetlere, Kur'ânî anlatımın Tarih anlatımına dönüştürülmesi yöntemini uygulayarak hazırla

Ülkemizde Hz. Peygamber'in hayatına dair sorular ve bu soruların cevapları belli kalıplara oturmuş gibidir. Aynı sorulara aynı cevaplar, üzerinde neredeyse hiç düşünülmeden tekrar edilmektedir. Bu çalışmadan amacımız Siyer'e dair farklı konulardaki sorulara kendi cevaplarımızı paylaşmaktır. Buradaki cevaplarımızın sorgulanamaz ve gelecekte bizzat tarafımızdan değiştirilmeyecek metinler olarak değerlendirilmemesi gerektiğinin altını çizmeliyiz. Doğrunun peşinde koştuğumuz sürece cevaplarımız değişecektir ve

Bizler bugünün insanına en güzel örnek'' olan Hz. Peygamber'i ulaştırmakla yükümlüyüz. Bu yükümlülüğümüzü yerine getirmek için de sinemadan tiyatroya, romandan hikayeye sosyal medyadan matbuata ne kadar iletişim vasıtası varsa onu kullanmak, Kur'an'ın şahitliğiyle usvetun hasenetun'' olan Allah'ın Elçisi'nin modelliğini layıkıyla insanlara tanıtma mecburiyetindeyiz. Tabi bu iletişim vasıtalarını kullanırken amacın görsel veya edebi sanatlara katkı vermek değil, Hz. Peygamber'i en doğru şekilde tanıtmak old

Mu'tezile ekolünün teşekkül ettiği ve gelişim gösterdiği dönemin sosyo-politik, kültürel ve düşünsel niteliklerinin ve kodlarının bilinmesi gerektiği kaçınılmaz bir gerçekliktir. Bu açıdan bu araştırmada Mu'tezili görüşlerin tezahür ettiği ve şekillendiği dönemin niteliklerinin bilinmesini ve ekol düşüncesinin oluşumuna katkı sağlayan Mu'tezili profillerin tanıtılmasına özel bir önem verilmiştir Bu bağlamda Mu'tezile düşüncesinin oluşumuna etki eden temel etmenler, fikirlerin ilk tezahürleri, ekolün teşekkü

Hicri ilk üç yüzyıl İslam düşüncesinin oluşum devresini teşkil eder. Bu nedenle İslam düşüncesi temel problemleri asıllarını bu yüzyıllarda bulmaktadır. İslam toplumu asıl itibariyle hem vahiy kaynaklı hem de vahiy merkezli bir toplum olduğundan, inananların sosyal ve siyasal sorunları ilâhî kelamdan hareketle değerlendirilmiştir. Bu durum ise her şeyden önce ilâhî kelamın nasıl anlaşılacağı sorununu gündeme getirmiştir. Tefsir ilmi bizzat Kurân'ı konu edinmek suretiyle sözkonusu sorunla öncelikli olarak yü

İnsanın yeryüzü tarihinde güncelliğini sürdürecek en temel varlık sorgusu niçin yaratıldım? Sorusudur. Her insan teki bu soruyu mutlaka kendisine yöneltmiştir. Çünkü insan, yaratılmayı tercih eden bir varlık değildir. Ancak yaratılmanın bir anlam ve amacı olduğunun bilincindedir. Yaratılmanın kötü olmadığının farkında olan insan Yaratıcı'nın iyilik ve faydalandırma kasdını da bilecek donanıma sahiptir. Nitekim Mu'tezile'ye göre Allah insanı yaratmakla iyilik yapmış böyece onu faydalandırmayı istemiştir. O,

Peygamberler, tarihin gidişatına müdahale eden ilahî iradenin bozulan insan ilişkilerini; hak, hakkaniyet, adalet, merhamet gibi değerler eşliğinde değiştirmek ve uzun vadede de dönüştürmek istediği açıktır. Kur'an-ı Kerim bu yeni düzeni üç ana eksene oturtmuştur: İlk olarak, din adına insanın omuzuna bindirilen fazlalıklardan onu kurtarmıştır. İkinci olarak, dinden eksiltilen adalet, merhamet gibi değerleri tekrar yerine iade etmiştir. Üçüncü olarak da, din kisvesine bürünmüş hurafelerin/mitolojilerin heps

Türkiye'nin din-siyaset ilişkisi, din-hukuk ilişkisi, demokrasi, laiklik ve benzeri konularda karşı karşıya kaldığı, odağında dinin yer aldığı gerilimden çıkabilmesi için, öncelikle doğru bilginin devreye sokulması gerekmektedir. Doğru bilgiyle ve bilimsel yöntemle hareket edilmeden hiçbir soruna sağlıklı, kalıcı çözüm üretmek mümkün değildir. Doğru bilgi insanı özgürleştirir. Sorunları çözme noktasında özgürlük bilinci yüksek insanlar irade gösterebilir. Din konusunda doğru bilgi sahibi olan kişi, her şey

Tarihçiler, yapacakları tenkid çalışmaları ile Hz. Peygamberin siretini, hurafelerden, mezhepçilik propaganda sahası olarak kullanılmaktan ve ehl-i kitap kültüründen arandırarak diğer disiplinlere, doğru bilgi aktarımını gerçekleştirebilirler. İslam tarihçileri bunu yaparken aynı zamanda kendi çalışma alanları ile ilgili yeni bir takım materyallere kavuşmuş olacaklardır. Bİz bu çalışmamızla belirtilen eleştirel yaklaşım doğrultusunda Resulullah'ın doğru tanınması yönünde küçücük bir adım attığımızı umuyoru

İslâm diplomasi geleneğinin oluşumunu aktarma noktasında önemli bir yer tutacağını düşündüğümüz bu çalışma, tek bir kabileyive tek bir olayı incelemekten öte, Hz. Peygamber'in risâlet döneminive bu dönem içerisinde ilişki kurulan birçok kişi, kabile ve bölgeyihatta bazı devletleri içermesi nedeniyle metot ve kaynak olarak geniş bir yelpazeyi kullanmayı gerekli kılmıştır. Çalışmanın esasını Hz. Peygamber'e gelen elçiler ve onun (as)diplomatik faaliyetleri teşkil ettiği için, ele alınan bölümlerde gelişmelere

Elinizdeki bu çalışma giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Girişte kabile sisteminin genel özellikleri ve kabilecilik anlayaşının Arap sosyal ve siyasi hayatına etkileri hakkında temel bilgiler aktarılmıştır. İkinci bölümde kabilecilik anlayışının manevi anlamda kurucu unsuru olan asabiyet kavramı ve asabiyetin sosyal hayattaki görünümleri üzerinde durulmuştur. Bu kısım asabiyetin mahiyeti, asabiyetin temel dayanağı/kaynağı olan soy çizelgeleri ve asabiyet tezahürleri başlıkları altında sunulmuştur. Çalışma

Şerif el-Murtazâ (436/1044), Şiî-İmamiyye düşüncesinin 14. asır imamet düşüncesinde dönüşüm ve değişim sürecinde en önemli katkıyı sağlayan Şiî âlimlerden biri olarak görülmektedir. O, hocası Şeyh Müfîd (413/1022-23)'din rasyonel düşüncesini sürdürmüş ve onu daha ileri noktalara taşımıştır. Bazı araştırmalar onun, Müfid'ten daha ileri bir düzeyde akla önem verdiği ve Mu'tezile'den etkilendiği yönünde kanaatler belirtmekle birlikte, bu konuda üzerinde müstakil bir

Siyer'in geçmişte Hadîs'in, bugün İslâm Tarihi'nin bir şubesi olarak kabul edilmesi ile hak ettiği disiplinel konumu bir türlü kazanamamış olması, onun metodololji-terminoloji ekseninde hep ödünç usûl ve kavramları kullanmasına sebep olmuştur. Bu yüzden de bağımsız bir Siyer metodolojisine duyulan ihtiyaç bugün için geçmişten çok daha fazladır. İşte bu çalışmanın amacı; hayatı, sözleri, eylemleri, düşünceleri ile yeryüzünde hakkında daha fazla söz söylenilen bir ikinci kişinin, peygamberin, liderin olmad

İslam Hukuku Alanında Nadir Fikirler kitabı, adının da biraz yansıttığı üzere az bilinen farklı görüşleri içermektedir. Birkaç örneği şunlardır: 1. Cahiliye döneminden İslam hukukuna geçen hükümler. Bunlar ilk tarihçilerden İbn Habib'in el-Muhabber adlı tarih kitabından çevrilerek verildi, tahlil ve değerlendirmeleri yapıldı. 2. Hz. Peygamber'in mirası meselesi; Fatıma'ya miras hakkı olan Fedek arazisinin verilmemesi. 3. Nazzam'ın sahabeyi tenkitleri
 4. İmam Malik ve Kadı Ebu Yusuf'un Birer Portr

Sevgi üstüne yazma tarihin eski devirlerinde olduğu gibi, bugün de yaygındır. Halihazırda aşk, sevgi, cinsellik vb. kavramlarla ilgili çeşitli türden epey çalışma var. Bu çalışma bir psikoloji veya edebiyat çalışması değil, fakat felsefi bir incelemedir. Sevgi dediğimiz fenomenin varlık yapısını, onun deneyim ufku içerisinde yer alan fenomenlerle ilişkisi içerisinde, fenomenolojik yöntemle ve diyalektik bir tarzda tahlil etmektedir. Özellikle karşıtların uyumsuzluğu, heterojen özsel tekilliklerin birbiriyl

Kadı Abdulcebbâr İlimhayatınaArapça, HadisveFıkıhgibitemelilimleriöğrenerekbaşlayanKadıAbdulcebbâr.Mu'tezilemezhebinekatılmadanönceusuldeEşarî, furûdaiseŞâfîolduğukaydedilirKadıAbdulcebbâr, Mu'tezilemezhebinin, Mu'tezilekelamınısistemleştirmesiilebilinen en önemliâlimlerindendir. Bu eseriise, küçükhacimlirisaledüzeyindebireserdir.Buna karşılıktaşıdığıözellikleriitibariyleönemlibirkaynakeserolduğusöylenebilir. Bu risale ,Mu'tezileningörüşlerininmükemmelsayılabilecekbirözetiniteliğindedir. Eser, buözelliği