Reconquista sürecinin tamamlandığı 1492 yılı İspanya´da İslam hakimiyeti ya da Endülüs Devleti´nin sona erişine tanıklık etti. Orada kalan Endülüs Yahudileri (Sefarades) hemen ve tamamen, Müdeccen (Mudejares) olarak anılan Endülüs Müslümanlarının ise pek çoğu 1610 yılına kadar ülkeden çıkarıldılar. Kendi tercihleriyle göç edenler de az değildi. Bu arada yoğun bir hıristiyanlaştırma faaliyeti başlatan Hıristiyan İspanya, Hıristiyan din adamlarının yönetimindeki Engizisyon Mahkemesi vasıtasıyla bir etnik temi

Endülüs, ilk dönem İslam fetihlerinin Sicilya´dan önceki son halkası ve tâcıdır. Ezelî Doğu-Batı mücâdelesinin Haçlı seferlerine dönüşmesinde düşünce kaynağı ve Haçlı Seferlerinin ilk cephesidir. İspanyol ve Portekizliler, diğer Avrupa Hıristiyanlarıyla birlik halinde Endülüs´e karşı Reconquista (Endülüs´ü Müslümanlardan geri alma) hareketini asırlarca sürdürmüşler ve 1492 yılında kesin başarıya ulaşabilmişlerdir. Endülüs´e Doğu İslam dünyasından ve Avrupa ülkelerinden gelen yeni âdetler, mevcutlarıyla kayn