Nurettin Topçu 1934 yılında Sorbonne Üniversitesi felsefe kürsüsünde savunduğu ve aynı yıl içinde Paris'te Fransızca olarak basılan Conformisme et Révolte başlıklı doktora tezini tercüme etmiş; fakat sağlığında yayınlanmasına rıza göstermemişti. Vefatından sonra ise uzun müddet bu tercümeye ulaşılamadığı için Mustafa Kök ile Musa Doğan tarafından yeni bir tercümesi yapılmış ve İsyan Ahlâkı adıyla Dergâh Yayınları arasında, 1995 yılında basılmıştı. Elinizdeki kitapla tezin yapılış tarihi itibariyle birinci,

Nurettin Topçu'nun mektup tarzında yazdığı bu metinler 1940'ların sonu 1960'lı yıllarda Türkiye'nin sosyal ve kültürel hayatına dönük tenkit ve tasvirlerini içeriyor. Buradan yazarın nasıl bir insan unsuru ve toplum hayatı arayışı içinde olduğu da çıkarılabilir.

Osmanlı düşünce tarihinde siyasi eserler veren mutasavvıfların, devlet sisteminin metafizik temellerine dair tasavvuf zaviyesinden yaptıkları yorumlar ve bu bağlamda yazılan eserler hakkında çalışmalar yok denecek kadar azdır. Bu araştırmanın amacı, Osmanlı devlet geleneği ve siyaset anlayışında kurucu gücün ve meşruiyet sağlayıcı argümanların bir yönüyle tasavvuf geleneği üzerinden devşirildiğini ortaya koymaktır. Eserde Osmanlı siyasi düşüncesi ile vahdet-i vücûd arasındaki ilişki incelenmekte ve İbnü'l

Üzerine konuştukça ve yazıldıkça daha da derinleşen Türk Modernleşmesi mevzuunu, bu kitabın da alt başlıklarını oluşturan üç kavram çerçevesinde düşünebiliriz: Meselenin zihniyete yansımaları ve kavranış biçimi, tarihi ve iktisattaki uygulamaları. Türklerin Anadoluya gelişleri, burada kurdukları iktisadi düzen ve insan ilişkileri, Selçuklular, Osmanlılar ve Cumhuriyet tecrübeleri. Abdulkadir İlgen bir araya getirilen makalelerinde bu meseleler üzerinde bir tarihçi titizliğiyle durarak, Tanzimattan itibar

Ortadan çekilip kaybolan ahlak nizamı, hepimizin, hatta bugünkü hayat şartlarının her türlü maziye nazaran daha mükemmel olduğunu kendilerine bir teselli gibi kullanmaya özenenlerin bile, için için yaşattıkları bir kahrın, bir derdin, bir acının en ufak devasını elimizde bırakmadı. Hayatımızı çekilmez bir yük haline koyan bu ahlaki sefaletin ta içimizdeki müthiş manzarasını nasıl anlatalım: Sanki korkunç ve şerir bir varlık, perdenin arkasındaki o iğrenç yüzlü ifrit etrafa saldırıyor. Gayzımız, isyanımız, s

Asırların oluşturduğu kültür birikiminin inkâr etmeye yahut da tanınamayacak şekilde değiştirilmeye başladığı modernleşme devrinde, en cezbedici ve geçer tavır; ıslah ve tanzim etmek fikridir. Osmanlı'yı acze düşüren, ulemânın durumu, zihniyeti ve nitelikleri olduğuna göre, bu acziyeti giderecek olan kaynak da ilmiye tarîkinin ta kendisidir. Hayatı ıslahat fikrinin idare ettiği bu dönemde, ulemânın asıl çehresi, ilmiye üzerinden yerli kalarak modernleşmenin imkânlarını yoklayan Cevdet Paşa ile İbnülemin'in

Türkiye´de en çok konuşulan ve tartışılan konunun din ve İslam meselesi olmasına bir önem ve değer atfedip atfetmeyeceğimiz, olup bitenlerden tedirginlik duyup duymayacağımız bir paradoksla alakalıdır. Eğer türkiye kurucu ve yaşatıcı bir(icik) unsur alarak din ve islamla olan ilişkisini dünyanın yeni şartlarında ve tedavüle giren yeni kavramlarla bir daha kurmak ve anlamak peşinde ise en zıt fikşrler dahil olmak üzere her şey ciddiye alınabilir, her tartışmaya katlanılabilir. Yok eğer bütün bu cilalanmış sö

Osmanlı sosyal tarihine ilişkin çalışmalarda son yıllarda dikkat çekici bir ilerleme sağlanırken, din ve düşünce tarihi alanlarında henüz istenen aşamaya ulaşılamadığı görülmektedir. Oysa bu alanlarda, Osmanlı İmparatorluğu ile Cumhuriyet Türkiyesi arasında ilk anda görünenden çok daha kuvvetli ve derin bir ilişki söz konusudur. Osmanlıdan Cumhuriyete Sufî Geleneğin Taşıyıcıları, bu ilişkiyi çarpıcı bir biçimde ortaya koyarken, Osmanlı tarzı sûfî geleneğin Cumhuriyet Türkiyesine nasıl ve hangi şartlarda akt

Bu araştırma, Doğu-Batı medeniyetleri çatışmasının en kesif olduğu XIX. asrın, bir yazarının gözüyle hikâyesidir. Edebiyat tarihlerimizde hemen dâimâ ikinci planda gösterilen, okuyucusu üzerinde, zamanında belki diğerlerinden fazla müessir olan Ahmed Midhat Efendi´nin Batı medeniyeti karşısındaki davranışının hikâyesi. Bu kitapta Ahmet Midhat´ın Şark ve Garp medeniyetleri hakkındaki görüşlerinde haklı veya haksız olup olmadığının tartışması yapılmamıştır. Çünkü, gerçekte bu tartışma bir asırdan beri matbuat

Politik kültürümüz, yaralı bilinçlerin örneklerini yansıtır.Farklı bilgi blokları arasındaki çelişkilerin zamanında yaşayan bizler, birbirlerini iten ve karşılıklı olarak biçimsizleştiren bağdaşmaz dünyalar arasında çatlağa düşmüşüz:Zihin açıklığıyla ve hınç duymadan üstlenildiğinde bu iki yanlılık bizi zenginleştirebilir.Oysa durum yıpratıcı da olabilir.Farklı bilgi bloklarının Türkiye´nin düşünce hayatındaki derin tarihsel temellere dayanan yapısallığı aynı zamanda Nurettin Topçu´nun entelektüel yalnızlığ

Bir şair, bir edebiyatçı ve fikir adamı olarak Namık Kemal´in mücadelesi ve yazıları, son dönem düşünce tarihimiz için hem bilgi-yorum hem de hissiyat itibariyle merkezî bir yerde duruyor. Cumhuriyeti kuran kadro dahil olmak üzere Yeni Osmanlılar hareketinden, Jöntürklerden, İttihat ve Terakki´den itibaren nerede ise bütün talebeler, aydınlar, medrese ve tekke mensupları, edebiyatçılar, şiir vadilerinde koşanlar, siyasetçiler, memleketi kurtarma sevdasına düşenler onu açıktan veya gizlice okuyarak yetişti,

Demokrasi idareleri, henüz yerleştikleri memleketlerde tutunabilmek ve gelecekte feyizli eser verebilmek için, idare ettikleri halka, kendilerine hâkim olan zihniyeti kuvvetle ve emniyetle aşılayıcı bir siyasî terbiye vermeli ve bu zihniyetle idareye gözcü yeter bir nesil yetiştirmelidir. Demokrasilerden beklenen gaye ancak bu şekilde elde edilebilir. Aksi halde, demokrasi sürekli olamaz ve kendisinden beklenen insanlık idealine götüremez. Ancak şekli bakımından demokratik görünen, idare edenlerde mesuliyet

Ferit Kam Sebilürreşat adına Avupa´ya gitmiş ve mecmuada tefrika edilmek üzere Avrupa mektuplarını yazmıştı. Derginin beklentileri; Avrupalıların terakkilerinin sırlarını anlamak, batıdan ne gibi unsurların alınıp uygulanabileceğini tesbit etmek, Avrupa´nın maarif ilkelerinden İslam dünyasının haberdar olmasını sağlamak, nihayet müslümanların, Osmanlı Devleti´nin kalkınmasını temin etmek olarak özetlenmişti. Dervişmeşrep, felsefe meraklısı ve divan edebiyatı mütehassısı bir Osmanlı aydını olarak Ferit Ka

Nurettin Topçu milletimizin XX. asırda yetiştirdiği en önemli ve orijinal görüşleri olan fikir adamlarımızdandır. Osmanlı İmparatorluğu´nun yıkılış ve Türkiye Cumhuriyeti´nin kuruluş döneminde yaşamış; geleneksel ve modern-batılı değerleri, dünya görüşlerini tanımıştır. Felsefe eğitimini Paris´te Sourbonne Üniversitesi´nde yapmış ve 1934´de (İlk Türk olarak) felsefe doktoru olmuştur. Topçu´nun başta doktora tezi olmak üzere, diğer kitap ve yazılarındna felsefi sisteminin ağırlık noktasını ahlak felsefesi ol

Toplum içinde yaşayan insan, onun meseleleri üzerinde düşünmeden edemez. Bu aynı zamanda kendi varlığı üzerinde de düşünmek demektir. Zira fert, bedenini tabiata; dil, terbiye, bilgi ve kültürünü topluma, yani mensup olduğu millete borçludur. Bir yazar kendisini ne kadar serbest hissederse hissetsin mizacı, kültürü ve çevresi yine de onun gezinti alanını sınırlandırır. İnanılan temel kıymetler farkında olmadan şahsiyerimize şekil verir. Büyük Türkiye Rüyası, Mehmet Kaplan'ın inandığı temel kıymetler çerçeve

Türk entelektüel tarihinin teşekkül devri, zihniyet dünyamızla hayat felsefemizin yörüngesini belirleyen zaman dilimidir. İslâm tasavvurumuzun oluştuğu bu dönem, Horasan-Türkistan havzasının Müslümanlaşmasına para-lel olarak derinleşir ve sonraki zamanların mayası olur. Düşünce, ne derecede kemâli yoklarsa yoklasın, ehem-miyetli bir cephesiyle kuruluş döneminin ürünü olduğuna göre devamlı olarak ilhâm alınan kaynak burasıdır. Bir fikir hangi aşamaları kat ederse etsin esas itibariyle geriye doğru bakarak il