Mantık, doğruyu yanlıştan ayırt etmenin ölçüsü; zihni, yanlıştan korumanın tekniği; doğru, sağlam ve kesin burhani delilleri göstermenin kıstası; ilimlerin yol ve metot gösteren rehberi olduğundan dolayı önemi ve değeri tartışılmayacak kadar açık olan bir alet ilmidir.

İnsanlık tarihi boyunca Tanrı'nın varlığı ile ilgili lehte veya aleyhte pek çok söylem geliştirilmiş ve pek çok çıkarımda bulunulmuştur. Bu söylemler ve çıkarımlar, bireyin karşı tarafa kendi tutumunu kabullendirmekten ziyade, onun karşısında kendini entelektüel açıdan temellendirme niteliğindedir. Tanrı'nın varlığı ile ilgili lehte birer çıkarım olan teolojik çıkarımlar da bu türden bir temellendirme girişimidir. Elinizdeki çalışmada bu girişimlerin modern mantık açısından değerlendirmesini bulacaksınız.

21. yüzyıl insanının gerçekten zamanla başı dertte. Zamanım yok sözü bir mazeret olmaktan nasıl çıktı´ Gerçekten ölecek zaman yok mu´ peki nasıl ölüyor insanlar öyleyse´ Dostumuzu, zamanımız olmadığı için akşam yemeğine davet edemiyoruz. Zamanımız yok çünkü. Çocuklarımızla ilgilenemiyoruz, gazete okuyamıyoruz, insanlarla tanışamıyoruz. işimizi dahi yeterince profesyonel yapamıyoruz, yenilikleri takip edemiyoruz; çünkü zaman yok. Cenazelere iştirak edip, dostumuza karşı son görevimizi yerini getiremi

Özellikle II. Meşrutiyetin ilânından sonra Baha Tevfik ve fikir arkadaşları tarafından bilimsel bir temele dayandığı gerekçesiyle Türk fikir dünyasında bilinçli bir şekilde kabul edilen ve çok istekli bir şekilde bir felsefe anlayışı olarak savunulan klasik materyalizme karşı, bahsedilen felsefe anlayışının iddia edildiği gibi bilimsel bir temele dayanmadığını, felsefî ve bilimsel bir açıdan kanıtlamak üzere bir tepki olarak spritüalist ve idealist eğilimli fikir ve görüşlere sahip olan fikir adamlarımız or

Bir varlık gördüm isim veremem Gördüğün her şey dürülür O’nda Çünkü bütünü içermek O’na özgüdür Gördüğün her öz görülür O’nda İbn Arabi Gördüğüm, var cömert bir Tanrım Ki, hem bilgiyi hem inancı sunumda O, bendendir, ben ise O’nunla O’ndanım Bu nedenle görürüm O’nu her konumda İbn Arabi

Mitolojik konuşma tarzının unutulduğu bir dünyada mitolojik metinlerin anlaşılması nasıl mümkün olabilir? Kutsal metinlerde işaret edilen hakikati anlamaya çalışırken, mitolojik dili giderecek bir yöntem niçin gereklidir? Dahası böyle bir yöntem, dini metinlerin varoluşsal anlamının korunmasına hizmet eden mitolojik dili çarpıtmaksızın ne derece izlenebilir? Biz bu eserde, Rudolf Bultmann´n mitolojiden arındırma (Einmythologisierung) yönteminin ışığında bu sualleri tartışmaya çalıştık. Mitolojiden arındırma

Felsefe ve din arasındaki ilişkiyi çatışma boyutuyla ele almak, gerçekten de kişinin kendi öznel yaklaşımıyla belirlenecektir. Klasik dönem İslam felsefi düşüncesinin mümtaz isimleri arasında yapılan bu inceleme, felsefe ve din arasında dini açıdan görülen ilişkinin, felsefi açıdan görülen ilişkiden daha karmaşık olduğunu ortaya çıkarmaktadır. Felsefi açıdan görülen ilişkinin, büyük bir ihtimalle bu ilişkiyi açıklayan teorilerin özü gereğince, daha basit olduğu kabul edildiğinde, çatışmanın dinamiklerinin h

Yolda olma demek, varlıkta olma demektir; yani varolma bilinç, irade, seçim ve eylemini sergilemedir. Değil mi ki, insanlığın ilk ebeveyni ötedeki hayatında merak formunda sergilediği ilk şüphesi sonucunda dolaylı olarak yeryüzünde olmayı seçmiştir, öyleyse bedeline razı olarak üç boyutlu alanda nefes alıp vermek durumundadır; yani bu alanı cennete de cehenneme de çevirme gücü elindedir. İşte akıl hamaliyeliği adını verdiğim genel tarihin özel görünüş modlarından biri olma düşünce tarihindeki bütün olup

Değer biçenden bağımsız mutlak değerler varsa, bunların mutlaklıklarının kaynağı nedir? Bunlar nasıl keşfedilecek, gerçeklikle nasıl ilişkilendirilecek ve onların ontolojik statüleri ne olacaktır? Bu sorular doğal olarak, değer teorisinin kaçınmaya çalıştığı bir duruma, bir varlık doktrinine, bir ontolojiye işaret eder. Çünkü değerler, sadece hakikate kök saldığı zaman, gerçeklikleri vardır. Onların geçerlilikleri ontolojik temellerinin bir ifadesidir. Doğrusu Varlık, değeri önceler, ancak değer varlığı tam

Hangi türden olursa olsun bilgi ve bilim insana özgü bir faaliyettir. Şüphe de tıpkı bilmek eyleminde olduğu gibi spekülatif seviyede ortaya konan insana ait bir eylemdir. Her iki eylem de birbirleriyle çok yakın ilişki içerisindedir. Hatta öyledir ki, biri olmadan diğeri olamaz. Yeni ilişki çift yönlüdür. Yunan akıl hamaliyetliğinden devşirilen günümüz Batı dünyası merkezli felsefe, hikmetin beşeri plana laik, taraflı indirgemeci bir şekilde çekilip kurulan maddi yer medeniyetinin spekülatif motorudur.

Tarihten bir mana ve bununla tarihsel insan hayatında bir anlam çıkarmanın bir yolu olabilir mi? Tarihin akışından bir kanun, bir düzen çıkarabilir miyiz? Bugün çoğu kez şu çağrıyı işitiriz: Geleneğe dönüş! Fakat çıplak bir kararla geleneği ihya etmek mümkün müdür? Ve bizim seçmemiz gereken gelenek hangisidir? Antik mi, idealistik mi yoksa Hıristiyan geleneği mi? Bizler, her bir geleneğin, tarihin bir ürünü olduğu ve sadece göreli bir değere sahip olduğu gerçeğine gözlerimizi kapayabilir miyiz? İnsanın tari

Sextus Empirikus ve Şüphe adlı bu eserimizde, homo skeptikusun genel ve özel şüphelere koşut gerçekleştirdiği bilgi faaliyetini genel seviyeden, felsefi doktrinel şüphenin şekillendirip sistematize edildiği özel seviyeye geçiş yapılacaktır. Bu süreç, Batı akıl hamaliyetliğinde, hikmetin bir parçası olan felsefe alanında, özel şüpheye Sextus Empirikus´un kendisi ve onun şüpheci sistematik modeline neşter atmayı kapsayacaktır. Böylece şüpheci anlayışın, terminolojinin, mantıken, akıl yürütümünün, argümanla

Aristoteles’ten sonraki Muallim-i Sani olarak bilinen Farabi’nin ve onun öğretilerini izleyip geliştirmiş olanların çağı, Orta Çağ İslamı’nın bütün gelişimi içinde entelektüel açıdan en zengin dönemdir. Bu dönemi çalışmamızda Farabicilik Çağı olarak niteleyeceğiz: Bu çağ, Farabi’nin 870’teki doğumundan Ebu Hayyan et-Tevhidi’nin yaklaşık 1023’teki ölümüne değin sürmektedir. Tarihi parametreler olan 870-1023 yılları arası, Farabicilik fenomeninin incelenmesinde, yapay da olsa derli toplu bir çerçeve ve yap

Bu kitap, lojiksitçiler (sembolik mantıkçılar) ile klasik mantıkçılar arasındaki kavga sonucu adeta iki farklı disiplinmiş gibi anlaşılmaya başlanan klasik ve modern mantığı bir arada, bir senteze vardırarak sunmayı amaçlıyor. Bununlu birlikte çalışma kendisini, matematik veya felsefe üzerine bir ön-bilgi gerektirmeyecek şekilde, mantığın temel öğretisiyle sınırlandırıyor. Mantığa hükmetme, gerekli bilimsel soruları elde etmek için tek başına yeterli değildir. O ancak bilimselliğin kontrolü olabilir. Biçims

Vahiy ve mucizelere inanç, üç büyük dinin temellerini belirlediği gibi dini kabulleri felsefi bakış tarzıyla tahlil eden din felsefesinin de en önemli konusunu teşkil eder. Vahiy ve mucizelere inançla ne kastedildiği ve onlarla kastedilen şeyin imkanı etrafında yapılan tartışmalar dün olduğu kadar bugün de canlılığını korumaktadır. Vahiy ve mucizeler hakkında düşünme, bir bakıma onları anlama çabası olup, bu anlama çabası neticede olumlu veya olumsuz bir kararla sonuçlanmaktadır. Çünkü vahiy ve mucizeler hu

Düşünce tarihinde bir çok felsefi akım içerisinde çok önemli bir yeri bulunan materyalizmin, hemen hemen her devirde ve her toplumda, toplumun bazı düşünürleri tarafından temsil edilebilme ve dolayısıyla savunulabilme imkanı bulduğu, düşünce tarihinin seyrinden anlaşılmaktadır. Öyle ki, 17. asırdan itibaren fen bilimleri alanında önemli gelişmelerin olması ve keşiflerin yapılması ve ayrıca materyalizmin bilimselliğe dayandığı iddialarına ilave olarak mekanizm ve evolüsyonizm gibi felsefi görüşlerden de dest

Dünyanın dini bir şekilde anlaşılması, inananların hayatlarının suni, sıradan gerçeklerini daha derin bir anlam bağlamı içinde görmelerini sağlar: Eğer Tanrı var ise, hayatlarımız bu İlahi gerçekliğe bağlı olarak anlam kazanır. Dini bakış açsından dünyayı görmenin neyi içerdiğini daha iyi takdir etmek için, bireylerin seküler ya da dini bakış açılarına bağlı olarak, insan hayatının anlamı sorusuna verecekleri felsefi ve duygusal cevaplar arasındaki büyük farkları karşılaştırmak yararlı olacaktır.

Aslında Batı, her yönden İslam medeniyetinin esaslı bir parçası durumundadır. Buna rağmen İslam dünyası maalesef bugün Batı´ dan beslenmektedir, üretken değil Batı bilimini tüketendir. Bu arada Batı da bugün İslam´ dan aldığı temel üç zihniyet ilkesini farklı maceralara doğru sürekli dönüştürerek insanlık için büyük bir tehlike yaratmaktadır.

Mantığın ne olduğu bilinmeden önemi, amacı ve faydalarını ele almak doğru olmaz. Bu bakımdan Gazali mantığın tanımı üzerinde önemle durmaktadır. Ona göre mantık, doğru tanım ve kıyası, yanlış tanım ve kıyastan ayıran kanun, kesinlik ifade eden bilgileri, kesinlik ifade etmeyen bilgilerden ayıran bir ilimdir; yani mantık, diğer bütün ilimlerin ölçüsü ve terazisi konumundadır.