Melâmîlik, Abdulbaki Gölpınarlıya göre tarikat değil, bir aksülamel yani tasavvuf ve tarikatlara karşı bir reaksiyondur. Gölpınarlı, Türkiyede Tarikatlar ve Mezhepler adlı eserinde Melâmet ve Melâmî hakkında şu bilgileri verir: Melâmet Tasavvuf ehline karşı çıkan bir zümrenin benimsediği yoldur. Melâmetî; ululuktan, davadan, kendini göstermekten, halkın sevgi ve saygısını kazanmak kaydından geçen insandır. Giyim kuşam özelliği ile, tekke ve vakıftan hazır yemekle, zikirle, vecde gelip bağırıp

Kişinin Allahı tanıması; kişinin kendisini, kendi özbenliğini tanımasıyla yakından ilgilidir. Bu durum kadim bir ahlâkî ilke olan kendini bil ya da kendini tanı düsturuyla ya da İslâm irfanına kaynaklık eden hadislerden biri olan Kendini bilen Rabbini bilir hadisiyle de açıklanabilir. İnsanın kendini tanıması bir anlamda kendi gönül âlemini tanımasıyla mümkün olur. Gönül, Hakk?ın tecellî ettiği bir aynadır. Orada görende görünende Hakk?ın kendisidir. Ya da diğer bir ifadeyle kendini bilmek Yunus?un Bir ben

Allah´ı bilmek ancak O´nun tecelligâhı olan suretleri bilmeyle mümkündür. Bütün âlem, Allah´ın isim ve sıfatlarının tezâhür ve tecellî yeridir. Allah bütün yaratılmışların sahibidir. Kâinattaki düzeni, yaratılmışlardaki harika sistemleri inceleyip gönül gözüyle seyredebilirseniz bütün âlemin Yüce Allah´ın tecelli sahnesi olduğunu görebilirsiniz. Evrende her varlık kendine özgü bir amaca hizmet eder. Aralarında hiç benzerlik ve ilişki bulunmayan iki ayrı varlık türü, aynı bütünün parçaları gibi birbirlerine