Beşerî ilimlerin XX. yüzyılda gösterdiği hayret verici gelişme, din sahasını da etkilemiştir. Daha başlangıçta beşerî ilimler nelerin işe karıştığını, nelerin payı olduğunu anlamaya çalıştı. Cüretkâr bir hareket ve tarafgir bir kısmî üstünlük ile sosyoloji, psikoloji ve kültürel antropoloji, dinin doğuşunu ve özünü açıklamaya yönelik bazı teoriler kurdu. Bu açıklayıcı teori rüyası ya da hayali artık bitmiştir. Kanaatimize göre bunun sebebi, nazarî ispatların geçici kusuru değildir çünkü beşerî ilimlerin yar