Batılıların Afrika'ya nüfuzlarını ve kıtayı kolaylıkta sömürgeleştirmelerini sağlayan belli başlı unsurlar; etnik çatışmalar, dinî tartışmalar, iktisadî buhranlar, cehalet, kıttık ve geri kalmışlıktır. İngilizlerin Nijerya'yı sömürgeleştirmelerinde de özellikle etnik çatışmalar büyük fırsat sağlamıştır. İrili ufaklı çok sayıdaki kabilelerden, farklı dil gruplarından, değişik dinî zümrelerden ve ayrı etnik kitlelerden oluşan coğrafya, sömürge dönemine kadar da çok sakin bir dönem yaşamamıştır, hâkim kitle olan Hausalılar, Fülânîler ve Tuarekler arasında asırlardır devam eden nüfuz yarışı söz konusudur. Bilhassa on sekiz ve on dokuzuncu yüzyılda, Osman b. Fûdî'nin öncülüğünde başlatılan nüfuz yarışı, 1812 tarihinde Sokoto halifeliğinin kurulması ile zirveleşmiştir.