Bilindiği gibi Kuran, ne sadece vahye tanıklık etmiş toplumun örf, adet, yaşayış, zihni alışkanlık ve idrak biçimlerinin, nede onu tebliğ eden zatın hayatının bir yansıması ve onlar tarafından yönlendirilmiş güdümlü bir vahiy muhtevasıdır. O, bireysel ve toplumsal düşünce alışkanlıklarının bir ilk ateşleme malzemesi olarak sonsuz boyutları ve mekanları kucaklayan ilahi bir kitaptır. İşte bu kitap insanlığın yolunu aydınlatmak için içerdiği evrensel mesajını asli ve tali konuları iç içe bir düzen içinde sunm

Kur'an, varlık âleminin en mükemmel ve en güzel kitabı olarak tüm insanlığa gönderilmiştir. O geçmiş kitaplarla aynı kaynaktan gelmiş olmasına rağmen hem onların içindeki güzellikleri ve hem de onlarda olmayan hüküm ve hikmetleri kendinde toplamış bir kitaptır. Bir söz mucizesi olan Kur'an, gerçekten her konuda son sözü söyleyen, en doğru hükümleri veren, iman ile küfrü, hak ile batılı, doğru ile yanlışı, helal ile haramı, güzel ile çirkini, adalet ile zulmü birbirinden ayırt eden ilahi bir söz ve müke

Batı'da sanayi devriminden sonra yaşanan gelişmeler, İslâmî ilimler için adeta bir dönüm noktası olmuştur. Bundan sonraki süreç, klasik usul ve ilimlere açılan bir savaşa tanıklık etmiştir. Bu süreçten en çok etkilenen alanların başında tefsir ilmi gelmektedir. Bugün gelinen noktada, tefsirle yeni tanışan neslin alana dair bilgilerini tefsire dair soru(n)lar teşkil etmektedir. Genç müfessirler bu süreçte ortaya çıkan kavramlarla düşünmeye başlamışlar, yabancı metodolojileri Batı'dan çok sahiplenmişlerd

Tefsir tarihi genel olarak tedvin öncesi ve tedvin sonrası şeklinde iki ana döneme ayrılmakta ve bu iki kısmın her ikisinin de en nihayetinde hicri ilk üç asır içerisinde bütünüyle tekâmüle ermiş olduğu düşünülmektedir. Böylelikle tefsir tarihi, belli bir bilimsel disiplinin hazırlık, oluşum ve dönüşüm süreçlerini tamamlaması için öngörülebilecek bütün kriterlerden yoksun bir şekilde tasavvur edilmiş olmaktadır. Dahası tedvin dönemindeki faaliyetler ilk iki asırla sınırlı tutularak sonraki dönemler rivayet-

Kur'an, kendisinin Allah kelamı olduğunu kabul etmeyen bütün inkârcılara meydan okuyarak onları kendi benzeri bir kitap veya on sure ya da bir sure getirmeye çağırmıştır. Kur'an nazil olduğu dönemde Müseylime başta olmak üzere yalancı peygamberlerden Esved, Tuleyha ve Secah, kendilerine vahiy geldiğini ispat etmek için bazıseci'li sözler söyleyerek Kur'an'a nazire yapmaya çalıştıkları nakledilmiştir. Daha sonraları İbnü'l-Mukaffa, Mütenebbî ve Me'arrî gibi büyük şair ve yazarlar, Kur'ân'a mu'âraza yapmaya ç

Bu kitabımız, Tefsir Tetkikleri adıyla yayınlanan serinin üçüncü basamağını oluşturmaktadır. Yaklaşık 20 küsur yıllık akademik hayatımızda Tefsir alanında kaleme aldığımız çalışmalardan furuk nazariyesi ile ilgili olanlarını bu serinin üçüncü kitabı Tefsir Tetkikleri III'e tahsis ettik. Furuk nazariyesi, uzun ismiyle el-Furuku'l-Luğaviyye Kur'an'daki yakınanlamlı kelimeler arasındaki nüansların ortaya çıkmasını amaçlayan bir nazariyedir. Temeli Arap dili ve edebiyatına dayanır. Arap dili alanındaki furukla

Özgün çalışmalar yapmak ve yeni fikirler ortaya koymakla mükellef olan akademik çevrede: Yeni bir görüş ortaya koyarsam, acaba bana ne derler? kaygısı, bir tür çevre baskısı söz konusudur. Bu endişeye kapılmayarak şahsî fikirleri açıkça ifade etmek veya hâkim kanaat ve düşünceye muhalif olan ilim adamlarının görüşlerini ortaya koymak, onları benimsemek neredeyse cesaret olarak nitelendirilmekte, bu da ilmî çalışmanın ve fikrî gelişmenin önünde büyük bir engel teşkil etmektedir. Birbirinin şahsiyetini renc

Müslümanlar için bilgi objesi olmasının ötesinde hayata yön veren ve bu anlamda varoluşsal bir değer ifade eden Kur'ân, ahlâkî değerlerin tamamen kaybolduğu bir zamanda insanlığa gönderilen bir hidâyet kaynağıdır. Bu kaynaktan gerektiği gibi yararlanmak hiç kuşkusuz Kur'ân'a dönmekten ve onunla hemdem olmaktan geçmektedir. Genelde bu bilinçte olan müslümanlar özelde de Türk toplumu Kur'ân'ı okuma, okutma, ezberleme ve ezberletme konusunda büyük bir hassasiyet göstermektedir. İşte biz de tamamen bu hissiyatl

Prof. Dr. Muhsin Demirci'nin Kur'ân Tefsirinde Farklı Yorumlar adıyla kaleme almış olduğu bu eserde Kur'ân'ın 114 sûresi, mevcut tertibe göre ele alınarak 30 civarında tefsir otoritesinin farklı bakış açılarıyla tefsir edilmeye çalışılmış, ardından da her âyetle ilgili bir değerlendirme yapılmıştır. Söz konusu çalışmada ele alınan âyet sayısı 1000, yorum bağlamında nakledilen rivâyet sayısı 4000, rivâyetleri nakledilen müfessir sayısı da -mükerrerleriyle birlikte- 10.000 civarındadır. Burada şunu da önceli

Bu tefsirin temel mantığı, Kur'an-ı Kerim'in nüzûl ortamında ifade ettiği anlamı, klasik tefsirlerden de istifade ederek okuyucuya özlü bir şekilde sunmaktır. Mâlûm olduğu üzere Kur'an'ın en temel mesajı tevhittir. Allah'ın birliği anlamına gelen tevhit, onun denginin ya da zıddının bulunmaması, ulûhiyyete lâyık yegâne mâbut olması demektir. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Tefsir Anabilim Dalı öğretim üyelerinden Prof. Dr. Hasan Elik ve araştırma görevlisi Muhammed Coşkun Kur'an'ın yeniden anlaşılma

İslam'la tanışmadan önce de güçlü devletler kuran Türkler, İslâm'la birlikte daha üst bir noktaya evrilmişler, büyük medeniyetler tesis etmişler, Kur'ân'dan aldıkları ilhamla hâkimiyetlerinin ulaştığı coğrafyaları maddeten ve mânen imâr etmişlerdir. Türklerin kurduğu en ihtişamlı devletlerden biri olan Devlet-i Aliyye-i Osmâniyye, medeniyet dediğimiz mefhûmun mücessem bir örneği olarak tarih sahnesinde uzun yıllar boy göstermiştir. Birçok sahada çok parlak inkişaflar gerçekleştiren Osmanlı'nın, bu terakk

Bilindiği gibi Kur'an İslam'ın inanç, ibadet ve ahlak esaslarının yanı sıra, dünya ve ahiretle ilgili diğer konularda da aşkın ilkeler koyan yüce bir kitaptır. Bu yüzdendir ki, müslümanlar onun telkin ettiği yüksek idealleri kendilerine rehber edinmişler ve hikmet dolu ifadelerini inceleme konusunda olağanüstü bir gayret ve titizlik göstermişlerdir. Hz. Peygamber (s.a.v) ile başlayan bu gayretler, sahabîlerden tabiîlere ve onlardan da daha sonraki nesillere intikal ederek zamanımıza kadar gelmiştir. Günümüz

İslam dünyasında mushafın ilk basımı Kazan müslümanları tarafından 1803 yılında gerçekleştirilmiştir. Bu girişim dahi Avrupa'dan üç asır sonradır. Mushaf basımı sadece müslümanların kültürel ve eğitim konusu değildir. Mushaf basımı aynı zamanda siyaset, diplomasi ve bürokrasinin de bir konusudur. Mushafı Rusya'da müslümanlardan önce basan Catherine II bunu müslümanlar üzerinde bir hakimiyyet fırsatı olarak görmüş olmalıdır. Matbaanın dini eserlerde kullanılmasında çekinceli davranan İslam dünyası ise, bilg

Bugün insanlık için nübüvvet kültürünü semâvî kitap olarak muhafaza eden tek kaynak Kur'ân-ı Kerîm'dir. Bu yüzdendir ki insan onun derûnî manalarına nüfûz ettikçe, Allah'ı düşünce, akıl ve his yoluyla duymaya, anlamaya, kavramaya ve O'na yakınlaşmaya daha fazla gayret göstermektedir. Bu anlamda Kur'ân-ı Kerîm müminler için bir nur, bir ışık ve bir yol göstericidir. Böyle olunca elbette ki Kur'ân'ın muhtevasını anlamaya çalışmak yanında onun tarihiyle alakalı hususlarda bilgi sahibi olmak da her Müslüman içi

Kur'ân ilimleri muhkem-müteşâbih, vücuh-nezâir ve tenâsüb gibi Kur'ân-ı Kerim'e dâir bilgileri içeren ilimlerdir. Bunları ikiye ayırmak mümkündür: Bir kısmı garîbü'l-Kur'ân, i'câzu'l-Kur'ân, üslûbu'l-Kur'ân, muhkem-müteşâbih, müşkilü'l-Kur'ân, vücuh-nezâir gibi Kur'ân-ı Kerim'in dili ve edebî yönüyle ilgilidir. Diğer kısmı ise sebeb-i nüzûl, nesh, Mekkî-Medenî gibi Kur'ân'ın nâzil olduğu şartlarla ilgilidir. Kur'ân ilimleri her ne kadar tefsir yöntemleriyle doğrudan ilgili değilse de satır aralarında tefsir

Rasûlullah'a (sas) değişik zaman, mekân ve şartlarda gelen vahiy, O'nun emriyle ve huzurunda, o anda temini mümkün en kolay malzemeye; tablete, tahtaya, hurma kabuklarına, deri parçalarına, kürek kemiklerine vs. yazılmıştır. Vahyin resmî yazılışı dışında Ashâb (ra)'dan bazıları da kendileri için, imkanlarının elverdiği nisbette elde edebildikleri muhtelif malzemelere vahyi yazmaktaydılar. Ancak Rasûlullah (sas)'in huzurunda yazılan Kur'ân-ı Kerîm vahyi hep bu eğreti, iptidâî malzemeler üzerinde kalmamış, da

Kuran vahyinin nüzul sürecinde muhatap kültür homojen bir yapıda olmayıp birbirinden farklı birçok inanç sistemi ve sosyal dokuyu içerisinde barındırmaktadır. Kuran dilini oluşturan kültürler, ilk muhatap olarak Mekkenin dar müşrik ve ticaretle uğraşan toplumundan başka ayrıca çöl hayatının içerisinde yaşayan bedevi kültür, Hz. İsmailden kalan ve Allah inancına sahip Hanif kültür, Medinede yoğun bir şekilde yaşayan Yahudi ve Hristiyanlardan oluşan ehli kitap kültüründen oluşmaktadır. Tüm bunlar birbirinden

İnsanlığın ihtiyaçlarını karşılamak ve ortaya çıkan problemlere çözümler üretmek gayesiyle indirilen Kuran konularına göre tertip edilmiş bir kitap değildir. Bu yüzden şayet herhangi bir konuda onun görüşüne müracaat edilmek istenirse o mesele ile ilgili tüm nassların bir araya getirilerek bunların tarihsel bağlama uygun bir şekilde dizilip yorumlanması gerekmektedir. İşte bu yönteme kısaca konulu tefsir denir. Bu niteliğinden dolayıdır ki konulu tefsir son zamanlarda adından çok söz edilen bir yöntem olara

Kur'ân-ı Kerîm, kendine özgü ifade üslûbu ile bilinen diğer bütün sözlerden ayrılır. O'nun bu özgün üslûbunun yansımalarından biri, içerisinde 332 defa zikredilen de ki hitâbıdır. De ki emrinin öncelikli muhâtabı, Kur'ân'ı tebliğ eden Hz. Peygamber'dir. Şu bir gerçektir ki, hiçbir yazar kendi eserinde kendine emretmez. Bu açıdan bakıldığında, Kur'ân Yüce Allah'ın sözüdür hükmünün doğruluğu görülebileceği gibi; bazı oryantalistlere ait, Kur'ân Hz. Muhammed'in (s.a.s.) sözüdür yargısının yanlışlığı da anlaşıl