Son yarım asır içerisinde yalnızca Türkiye’de değil hemen bütün dünyada tasavvufa ve doğal olarak tasavvufla alakalı eserlere yönelik ilgi dikkate değer bir ivme kazandı. Bu gelişmenin ardında yatan etkenler henüz bütün boyutlarıyla aydınlığa kavuşturulmuş değildir. Tasavvufu daha yakından tanımak isteyenlere hitap eden çalışmaların arzu edilen nitelikte olup olmadığı ise meselenin asıl sıkıntılı yönünü oluşturmaktadır. Zira bu amaca matuf neşriyatın ağırlıklı olarak bilimsel kaygılarla kaleme alınan metinl

tevarüs eden kimselerin kendileri olduğuna inanırlar. Bu nedenle tasavvufun mesâili ve ahlâkı dört halife üzerinden anlatılmış, gerek oluşum döneminde gerekse sonrasında sûfîlerin çeşitli fikirlerini izah etme noktasında başvurdukları kaynaklar, Kur’ân-ı Kerîm ve hadislerden sonra dört halifenin söz ve uygulamaları olmuştur. Bu çalışmada sûfîlerin dört halifeyle ilgili yaklaşımları ve tasavvufun gelişim sürecinde algı biçimlerinde meydana gelen değişim ele alınmış, bazı tasavvufî öğretilere mesned teşkil ed

Medeniyetler, ilim, felsefe ve sanat üçlüsünün üzerinde oturur. Bir başka üçlü tasnif yapılırsa şöyle de denilebilir; Medeniyetler kişiler, kitaplar ve kurumlarla oluşumunu tamamlar. Kişiler ile âlim, filozof ve sanatkârlar, kitaplarla bu şahsiyetlerin kaleme aldığı farklı dillerdeki eserler, kurumlar ile de yine onların desteğiyle hizmete sunulan hayatın çok değişik alanlarındaki müesseseler ve onların temsilcileri kasdedilmektedir. İşte medeniyetimizin, Bursa’mızın, kültür tarihimizin önemli şahsiyetlerin

Bu eser, “gülme” olgusunun mutasavvıflarca bazen tefekkür, bazen ibret, bazen de hiciv ve istihza maksatlı nasıl kullanıldığını gözler önüne sermektedir. Aynı zamanda ilk devir Müslümanların, Kur’ân-ı Kerim’de insana bir ihsan olarak bahşedildiği zikredilen “gül(dür)me” olgusuna nasıl yaklaştıklarını irdelemeyi amaçlamaktadır. Bu çalışmayla tasavvuf kültürüne dair zengin bir anekdot veri tabanı oluşturulması mümkün olacaktır ki, esasen bu da ilgili materyalin ülkenin dinî ve sosyal ihtiyaçlarına cevap verme

Tasavvuf dini ilimler içerisinde epistemolojik açıdan diğer disiplinlerden farklıdır. Kelam aklı ve nakli, felsefe sadece aklı esas alırken tasavvuf bu iki bilgi kaynağının yanında üçüncü bir kaynak olarak keşfi koyar. Sûfiler Metafizik alana dair doğru bilginin elde edilmesinin en yetkin aracı olarak keşfi görmektedirler. Onlara göre akıl, ilahi hakikatleri idrak etmede yetersizdir. Sûfiler ilahi hakikatleri bilmede aklı yetersiz gördükleri için bazı âlimler tarafından akıl karşıtlığıyla suçlanmışlardır. O

Osmanlı devleti sınırları içine barındırdığı farlı din, dil, ırk, mezhep ve inançlarla dinî-sosyo-kültürel bir mozaiği yansıtmaktadır. Bu mozaik içindeki bazı cereyanlar kısa ömürlü olurken, bazıları yaşadığı toplumu derinden etkileyerek varlığını yüzyıllar boyu sürdürmeyi başarabilmiştir. Tasavvufun tarikatlar şeklinde örgütlenmeye başladığı XII. yüzyıldan itibaren Nakşibendiyye, Kübreviyye ve Mevleviyye olmak üzere büyük tarikatları etkileyen Melâmet düşüncesi, özellikle XV. yyda Hacı Bayram-ı Velî tarafı

Bu çalışma İlahiyat öğrencileri için hazırlandı. Bundaki en büyük etken, Klasik Fıkıh Metinleri dersimde öğrencilerimi dağınık ders malzemelerinden kurtarma ve onlara derli-toplu bir ders kitabı sunma arayışı olmuştur. Dersin amacı fıkıh alanındaki klasik metinleri okuma ve anlama becerisi kazandırmak yanında, İslam Hukuku derslerinde anlatılma imkânı bulunmayan bazı konuları anlatmak olduğu için en başta buna uygun bir yöntem bulmak gerekiyordu. İşte bu arayış içinde geçen birkaç yıllık bir tecrübe bu eser

Mutasavvıflar, önceki zâhid ve sûfîlerin menkıbelerini okumanın, onların sözlerini anlayıp bellemenin yol gösterici, irşad ve terbiye edici özelliği olduğuna dikkat çekerler. Onlara göre her pirden bir söz ezberlemenin ve isimlerini anmanın tasavvufî yoldaki manevi nasibin elde edilişine vesile olacaktır. Bunun aksine onları inkâr etmenin, küçümsemenin ve sözlerine değer vermemenin ise ilahî hakikatlerden mahrum ve perdeli olmaya delâlet edecektir. Tasavvuf tarihinde yazılan ve günümüze ulaşan ilk tabakât k

Ahlakî varlık alanı, salt insanî bir alan olduğundan, hiçbirimiz ahlak problemlerine ve ahlakî sorunlara ilgisiz kalamayız. Ahlak sorunlarına ilgisiz kalmak, insana ilgisiz kalma ile eş anlamlıdır. Bundan dolayı ahlak üzerine konuşmak, bir bakıma insan üzerine konuşmaktır. İnsan üzerine konuşmak ise, bir ölçüde kendimiz üzerine konuşmaktır. Ahlakî eğilimleri ve yetenekleri açısından bakıldığında da insan, evrime uğramış bir varlık değildir. Hz. Âdem ilk insan ve ilk Peygamber olarak hangi türden eğilim, arz

Esmâü'l-Hüsnâ tabiri, Allah'ın isimleri için kullanılan özel bir isimdir. Allah'ın isimleriyle insan-kâinat ve bütün yaratılmışlar arasında çok önemli bir bağ bulunmaktadır. Bu kitapta, Esmâü'l-Hüsnâ'nın ruhsal ve manevî etkileriyle insan-ı kâmil arasındaki bağ ele alınmıştır. Aynı zamanda bu kitabımızda Esmâü'l-Hüsnâ ile tasavvufî kavramlar ve anlayış tarzları arasındaki bağ ortaya konulmuştur. Tasavvufî kavramların ve anlayış tarzının önemli ölçüde Esmâü'l-Hüsnâ'dan doğduğu anlaşılmaktadır. Bu anlamda Es

Tasavvufun bir ilim olarak ortaya çıkarak geçirdiği tarihî süreçleri değişik açılardan ele alınabilir ve alınmalıdır da. Bu çalışma, bu süreçleri, tasavvufun diğer ilimlerle ilişkisi ve mücadelesi açısından incelemeyi amaçlamaktadır. Tasavvuf tarihini bu yönüyle incelediğimizde iki esas aşamadan bahsetmemiz mümkündür. Birinci dönem, ortaya çıkışından İbnü'l-Arabî'ye kadar süregelen dönemi kapsar. Diğer ilimlerle ilişkisi ve mücadelesi açısından tasavvufun şer'î bir ilim olarak meşruiyeti, bu dönemin ana mih

Aziz Dost! Bana uzun mektuplar yaz cümlesiyle sona eren nâmeniz elime geçtiğinde Muharrem ayı girmişti. Muharremin hüznü, Kerbelânın melâli ufkumuza gerilmişti Büyük şâirimiz melâli anlamayan nesle âşinâ değiliz demişti. Bütün İslâm âlemi bu elîm olayla haşir-neşir iken yeni bir kasırga daha geldi Kerbelâ üzerine ABDİngiltere başta olmak üzere savaş koalisyonu oluşturuldu. Kana susayan YYO (Yeni Yezid Ordusu) bombalamaya başlamıştı Hüseyinin memleketi Kerbelâyı, Rifâînin memleketi Basrayı, İmam-ı Azâmın, Ge

İbn Küllâb bir kelâmcıdır, fakat itikadi esasları belli, temel inanç esaslarından hiçbir tavizi olmayan bir kelâmcıdır. İtikadi esasların savunulması, şüphelerin ortadan kaldırılması manasında Mutezilenin elinde ortaya çıkan kelâm metoduna razı olan bir kelâmcıdır. Onun anladığı manadaki kelâm, çağın bilimidir, itikadi ilkelerin karşıdakilere anlatımını kolaylaştıran, müminin elini güçlendiren bir kelâmdır. Mutezile kelâmının aynen alınıp kendisine mal edilmesi değil, aksine bir süzgeçten geçirilerek, oyunu

Aziz Dost! Bana uzun mektuplar yaz cümlesiyle sona eren nâmeniz elime geçtiğinde Muharrem ayı girmişti. Muharremin hüznü, Kerbelânın melâli ufkumuza gerilmişti.. Büyük şâirimiz melâli anlamayan nesle âşinâ değiliz demişti. Bütün İslâm âlemi bu elîm olayla haşir-neşir iken yeni bir kasırga daha geldi Kerbelâ üzerine.. ABD-İngiltere başta olmak üzere savaş koalisyonu oluşturuldu. Kana susayan YYO (Yeni Yezid Ordusu) bombalamaya başlamıştı Hüseyinin memleketi Kerbelâyı, Rifâînin memleketi Basrayı, İmam-ı Azâmı

Hâl ilmi olması itibariyle tasavvufun anlaşılması için yaşanması ve tadılmasının yanı sıra, söz ve yazıyla anlatılan bir tarafı da vardır. İlk dönemlerden itibaren sûfîler yaşadıkları hâlleri anlatmak için risâle ve kitaplar kaleme almış ve yazdıkları eserlerde ortak bir dil oluşturmaya çalışmışlardır. Onların bu çabaları diğer ilim dallarında olduğu gibi tasavvufta da kendine özgü ıstılah, terim ve deyimlerin ortaya çıkmasını sağlamıştır. Sûfî müellifler arasında haklı bir şöhrete sahip olan Kuşeyrî, Risâl

XI. yüzyılın önde gelen sûfîlerinden Hâce Abdullah el-Ensârî el-Herevî (ö.481/1089), özellikle müteşâbih âyet ve hadislerin tevil edilmesine karşı çıkmasından dolayı Mücessime ve Müşebbiheden olmakla suçlanmış ve Selçuklular döneminde Herattan birkaç defa sürgüne gönderilmiştir. Zaman zaman idareciler tarafından takdir edilmiş olsa da, hayatının büyük bir bölümünü baskı ve sıkıntılarla geçirmesine rağmen gerek kendi döneminde, gerekse vefatından sonra eserleri ve görüşleriyle etkili olmuştur. Özellikle mürî