Merhum Necip Fazıl, “Öz yurdunda garipsin, öz vatanında parya!” haykırışı ile nice milletlerin sessiz çığlıklarına tercüman olmuştur. Öz yurdunda garip milletlerden birisi de genel olarak “Rusya Müslümanları” olarak adlandırılan bugünkü Rusya Devleti içerisinde yaşayan,farklı adlarla anılsalar da çoğunluğu Türk olan milyonlarca Müslümandır. Bu eserde, bulundukları coğrafya nedeniyle gözden ırak kalmış, diğer bölgelerdeki Müslümanlardan gerekli desteği görememiş ve Çarlık Rusya’sının bütün engellemelerine r

Bu kitapta Türk Medeni Kanunu’nun ikinci kitap kısmından nişanlanma, evlenme, boşanma ve eşler arasındaki mal rejimi ile üçüncü kitap kısmından miras konularına yer verilmiştir. Bu çerçevede yedi bölümden oluşan çalışmamızın ilk bölümünde Türk Medeni Kanunu’ndan hareketle nişanlanma, ikinci bölümde evlenme, üçüncü bölümde evliliğin genel hükümleri, dördüncü bölümde eşler arasındaki mal rejimi, beşinci bölümde de evliliğin geçersizliği üzerinde durulmuştur. Her ne kadar insanlar tarafından evliliğin devaml

Bir ilim dalının tarihsel sürecini tespit etmenin en geçerli yollarından birisinin, o ilimle uğraşanların ortaya koydukları literatürü tanımak olduğu ifade edilebilir. Bu, fıkıh usûlü ilmine ait tarihsel sürecin belirlenebilmesi için de geçerli bir tespittir. Müslüman alimler tarafından ortaya konulmuş orijinal bir disiplin olan fıkıh usûlü ilmi, zengin bir literatüre sahiptir. Diğer ilimlerde olduğu gibi fıkıh usûlü açısından da yeknesak ve birbirinin tekrarı olan bir literatür düşünülemez. Dolayısıyla, fı

Kur’ân-ı Kerîm ve yetim olarak dünyaya gelen İslâm Peygamberi Hz. Muhammed (s.a.v.), yetimin hak ve hukukunun korunması hususunda insanlığın vicdanına seslenerek önleyici, teşvik edici emir ve yasakları beyan etmişlerdir. İçinde yaşadığımız bu asırda, nüfusun hızla arttığı, süper güç kabul edilen büyük devletlerin bütçelerinin aslan payını silaha yatırdıkları, bu silahları denemek için üçüncü dünya ülkelerinde sürekli iç kargaşa ve savaş alanlarını üretmektedirler. Savaşlar beraberinde yıkım, ölüm, enka

“Sistematik Mecelle: Kategorik Giriş ve Tam Metin” adını taşıyan çalışmamız ön söz ile iki eserden oluşmaktadır: Kategorik Giriş, Mecelle-i Ahkâm-ı Adliyye’nin sistematiğinin bir bütün olarak görülebilmesini sağlayan kuralların ve ıstılahların (terimler) listeler ve tablolar eşliğinde açıklandığı birinci eserdir. Bu yönüyle Kategorik Giriş, bir nevi “Mecelle’yi anlama kılavuzu” işlevini yerine getirmektedir. Tam Metin ise Mecelle-i Ahkâm-ı Adliyye’nin, Kategorik Giriş’te ortaya konulan usul ve esaslar çerçe

Bu çalışmada usûl-ı fıkıh ilminin önemli başlıklarından fâsid istidlâl konusu Hanefî usul düşüncesi bağlamında incelenmiştir. Diğer usul âlimlerinin aksine Hanefî usulcülere göre istidlâl; kitap, sünnet, icmâ ve kıyasın dışında başlı başına müstakil şer‘î bir delil değil, nassın delâletine dayalı hükme ulaşma yöntemidir. Araştırma neticesinde Hanefî usulcülere göre istidlâlin, lafzî vaz‘î delâlete dayalı hüküm istinbat etme yöntemi olduğu tespit edilmiştir. Onlara göre hitabın delâletinde mütekellimin irade

Bu çalışma çok kıymetli öğrencilerimle birlikte yapılan özel bir ders halkasında okuduğumuz Metnü’l-‘Aşmâviyye’de geçen meselelerin müzakeresi sonucunda tutulan notların bilahare kitaplaştırılmış halidir. Bu öğrencilerim Osman Jagana (Gambiya), Muhammed Zako (Nijer) ve Abdulfattah Amara (Fas) olup bu eseri klasik Mâlikî medreselerinde okumuş olmaları yanında Mâlikî fıkhının yaşandığı bir çevrede yetişmiş olmaları yönüyle bu çalışmaya cesaret edebilmemizdeki en büyük payın sahibidirler. Bu eserin okunduğu sı

Bu çalışmada muhaddisler ile Hanefilerin hadis ıstılahlarına yükledikleri anlam karşılaştırılmıştır. Üç bölümden oluşan çalışmada birinci bölümde kavramlar haber ekseninde karşılaştırılırken, ikinci bölümde râvî ekseninde karşılaştırılmıştır. Üçüncü bölümde ise rivayet ekseninde bir karşılaştırma yapılmıştır. Kavram karşılaştırılmasında önce bölüm başlıkları altındaki Hanefilerin kullanmış oldukları hadis kavramları tespit edilmiş, sonra bu kavramlara göre muhaddislerin hadis kavramları incelenmiştir. Kavra

Fıkıh usûlcülerinden Tâcüddîn es-Sübkî'nin (ö. 771/1370) Cem'u'l-cevâmi' fî usûli'l-fıkh adlı eseri usûl konularını çok özet bir şekilde inceleyen, fıkıh usûlünün yazımında takip edilen mütekellimîn ve fukahâ metotlarını birleştiren memzûc, yani eklektik bir yöntemle yazılan ve medreselerde ders kitabı olarak okutulan bir eserdir. Sübkî olabildiğince Cem'u'l-cevâmi'i özet bir şekilde yazmıştır. konularla ilgili görüşleri bazen bir iki kelimeyle anlatmaktadır. Hatta görüşleri aktarırken anlaşılan ihtilafları

slâm İlmihali kitabında itikat ibadet helaller ve haramlar yapılması günah olan şeyler ahlâk ve Peygamberimiz Hz. Muhammed bölümleri yer almaktadır. Kitabın bölümlerinde Müslümanların gündelik hayatında karşılaşabileceği dini sorulara cevaplar yer almaktadır.

İnsanların birbirleriyle olan muamelelerinde uymaları gereken kurallar gerek Kur'ân'da gerekse sünnette, genel ilkeler ve özel hükümler bağlamında bildirilmiştir. İslam âlimleri de bu iki temel kaynakta yer alan ilkeler doğrultusunda, meydana gelen yeni olaylarla ilgili hükümlere ulaşmak için çaba sarf etmişlerdir. İslam hukukunda muamelat alanında en temel ilke, başkalarına (haksız bir şekilde) zarar vermemek, zarar verilmişse de bunu en güzel şekilde telafi etmektir. İslam dininde insanların birbiri ile o

Allâme Birgivî adıyla meşhur büyük Türk âlimi Balıkesir'li Mevlâ Muhammed Çelebi'nin (ö. 981/1573) elinizdeki Hidâye Hâşiyesi (İnâye Üzerine Ta'likler) isimli risalesi; Bâbertî'nin (ö. 786/1384), Merğinanî'nin (ö. 593/1397) meşhur el-Hidâye'sini şerh ettiği İnâye Şerhi üzerine yazdığı kısa notlardan/ta'liklerden oluşmaktadır. Müstensih Halil b. Hacı Lütfullah el-Menteşevî'nin, Birgivî'nin kendi el yazısı ile İnâye'nin kenarına yazdığı notlardan derlediği risale Namaz, Zekat, Hac, Hadler, Siyer, Buluntu, Al

Tarafların akitlerden elde ettikleri yararlar ile onlardan dolayı yüklendikleri borçlar hukuk tarafından dengelenmiştir. Ancak özürden dolayı bazen bu denge taraflardan birisi lehinde, diğerinin aleyhinde bozulabilmektedir. Çünkü her iki taraf için karşılıklı borç doğuran süreli akitlerde akdin gerçekleştirildiği zamanın şartları ile borcun ifa zamanı şartları arasında önemli farklılıklar meydana gelmiş olabilir. Böyle bir durumda taraflardan birisi için akitle üstlenmeyen ve akit kurulurken beklenmeyen ağı

Şâri'in emir ve yasaklardaki maksadı, kulların maslahatlarını temin etmektir. Mükelleften istenilen de bu maksat doğrultusunda fiillerde bulunması ve Şâri'in kastına ters düşen bir şeyi kastetmemesidir. Nitekim İslam hukuk doktrininde bir fiilin veya sözün hükmünü belirleme hususunda kasıt esas alınır. Zira bir kimsenin söz veya fiillerinin kasıt neticesinde meydana gelmesi hâlinde söz ve fiillerine hüküm bağlanır. Bu takdirde bir akdin esasını, onunla elde edilmek istenen hukukî neticeye yöneltilmiş olan t

Fıkh Usûlünün konusu olan asli kaynaklar günümüz itibariyle yazılı olduğundan bunların anlaşılma şekillerinin belirlenmesi ile ilgili olarak metodolojik kayıtlar konmuştur. Lafzın manaya delaleti ile ilgili konular neredeyse usûl kitaplarının üçte birini oluşturur. Bu konuların en önemlilerinden biri de ilk konulduğu anda lafzın anlama delaletinin tartışıldığı konu başlığıdır. Nasslarda, umum ifadenin kapsamının belirlenmesi teklifin ve mükellefiyetin belirlenmesinde önemli bir yere sahiptir. Tahsîs bu anl

Bu kitapta İslam fıkhını ilgilendiren güncel ve de tartışmalı teorik ve pratik problemler ele alınmaktadır. Fıkhın pratik problemleri olarak içtihat, fetva verme usulü, teflik, taklit, belli bir mezhebi iltizam, tahric ve tercih gibi fıkıh metodolojisini de ilgilendiren teorik problemler yer almaktadır. Okuyucu bu bağlamda şu sorulara cevap bulabilecektir. Günümüzde içtihat kapısı açık mıdır? Kimler ve hangi usulle fetva verebilir? Belli bir mezhebe bağlı kalmak şart mıdır? Mezhep değiştirmek caiz midir? Bi

Rasulullah (s.a.v.) bir hadisinde 'İnsanların faiz yedikleri bir zaman gelecektir' buyurdu. Sahabe 'bütün insanlar mı Ya Rasulallah?' deyince 'Biri faiz yemeyecek olsa, yine de ona tozundan bir şeyler bulaşacaktır' şeklinde yanıtladı. Bu nebevî ikaz günümüzde gerçekleşmekte, insanlar faizli muameleler yapmakta, yapmayanlara ise tozu bulaşmaktadır. Maalesef asrımızın belası sayılacak faiz insanlar tarafından normal karşılamakta ve itiraz edilmemektedir. Öyle ki kendisini dindar olarak niteleyen kişiler dahi

İnsanın hem dış hem de iç dünyasına seslenen bu eser, zâhir ve bâtın ilimleri uzlaştıran, fıkıh ile tasavvufu kaynaştıran eşsiz bir örnektir. Eserde şerî ilimlerin arka planları üzerinde durulur. Klasik fıkıh kitaplarında yer alan bilgilerin ötelerine geçilir. İçerdikleri ruha, taşıdıkları manaya, vermek istedikleri mesajla dikkat çekilir. Fertten aileye, aileden çevreye, çevreden millete, milleten de ümmet ve insanlık câmiasına yansıması gereken etkileri değerlendirilir. Abdestin-namazın, zekatın-haccın, o

Kalpler ancak Allah'ı anmakla huzur bulur Ra'd Suresi 13/28 En çok satan kitaplar listesine bakıldığında içerisinde ?mutluluk kelimesinin bulunduğu pek çok kitaba rastlamak mümkündür. Nitekim, insanların ulaşmak istedikleri en önemli amaçlardan biridir mutluluk. Peki insan hayatı ile iç içe ve hayatın tamamını kuşatıcı bir yapıda olan dinin, mutluluğumuz ve kendimizi huzurlu hissetmemizde rolü var mıdır? Modern hayatın getirdiği imkânlar, zannedildiği gibi, seküler bir hayat yaşayarak da bize mutluluk get

Bu çalışma İslam Hukuku II dersini alan öğrencilerim için hazırlandı. Bilindiği üzere bu dersin büyük bir bölümü borçlar hukuku konularına ayrılmıştır. Tercih ettiğimiz yönteme göre, derslerin işlenişi şu şekilde olmaktadır: Konular dönemin ilk haftalarında, modern hukuk sistematiğine göre bir bütün halinde verilmekte, ilerleyen haftalarda muhtasar fıkıh metinlerimizin en güzellerinden biri olan el-Muhtâr adlı eserdeki ilgili bahisler okunarak daha önce verilen teorik temel ile ilişkilendirilmekte, son haft