Mâtürîdî’nin kendisi ile başlayıp hemen hemen günümüze kadar gelen uzun asırlar boyu, alanının meşhur, uzman ve temsil kabiliyeti yüksek isimlerinin bakış ve algısı üzerinden derlenen veriler göstermektedir ki ona, günümüzdeki kadar olmasa bile buna yakın tarzda bir otorite, ilk kez, vefatından ancak bir buçuk asır sonra, V/XI. yüzyılın sonlarında Ebu’l-Yüsr el-Pezdevî (öl. 493/1100) tarafından Ehl-i sünnet’in reislerinden biri unvanıyla izafe edilmiştir. Gelenek içinde, tarih boyunca imamlık ve şeyhlik ile

İslâm’ın Kur’ân-ı Kerîm’den sonra en önemli kaynağını teşkil eden hadisler, birbirinden çok farklı sebeplerle vârid olmuşlardır. Bu sebeplerin en önemlerinden biri de Hz. Peygamber’e Medine hâricinden gelen bedevîler ve heyetlerin sordukları sorular ile onların birtakım hâl ve hareketleridir. Medine’ye dışarıdan gelen bu misafirler gerek tabiatları gerekse ihtiyaçları sebebiyle Hz. Peygamber’e sorularını rahatça sormuşlar, sahabe de onların bu hâlinden istifade etmişlerdir. Bedevîler ve heyetler, Hz. Peygam

Yüce Allah'ın Hz. Peygamber vasıtasıyla insanlara bildirdiği İslâm Dini şüphesiz iki temel kaynağa dayanmaktadır. Bunlardan birisi Kur'ân diğeri hadistir. Kur'ân, günümüze kadar hem yazılı olarak hem de ezberleme yoluyla eksiksiz ulaşmış, hadisler ise belli bir dönem ezber ağırlıklı olarak gelmiş, daha sonraları hadisler de kitaplardaki yerini almıştır. Hadislerin daha iyi anlaşılabilmesi, onların zamana göre yorumlanabilmesi ve Hz. Peygamber'in tavsiyelerinden gerekli mesajın alınabilmesi, bir yandan tar

Kûfe coğrafî olarak Roma, Sâsânî, Hint ve Arap medeniyetlerinin kesişim noktasında kurulmuş, dolayısıyla çeşitli kültür, din, dil ve ırka mensup unsurlara ev sahipliği yapmıştır. Belki bu çok renklilik şehri bazı açılardan bir problemler yumağı haline getirmiş, meselâ siyâsî tarihte Kûfe hep istikrarsızlık ve çalkantılarla birlikte anılmıştır. Ancak bu şehir kendi yapısından kaynaklanan sorunların üstesinden gelecek çözümleri de üretmiş, dahası İslâm düşüncesinin hemen her alanında kalıcı izler bırakmayı ba

İbadetten muâmelâta, bireysel hayattan toplumsal hayata kadar Müslümanların hayatlarına yön veren sünnet, adeta Müslüman benliğinin ayrılmaz parçasıdır. Birçok davranışımızın veya karşılaştığımız hâdiselere bakış açımızın temelinde yatanın bir sünnet veya hadis olduğu da bir gerçektir. Tarihi seyri içerisinde bazı zamanlar yanlış anlaşılıp yorumlanabilmiş, İslâm’ın yaratılış felsefesi ile ilgili -kasıtlı veya kasıtsız- bazı yanlış kanaatlerin oluşmasına dayanak olabilmiş hadislerden biri de fıtrat hadisi d

Âmir eş-Şa‘bî, I/VII. asırda bütün İslam coğrafyasının her açısından en karışık bölgesi olan Kûfe'de yaşamıştır. Ama öyle görünüyor ki toplum yaşamının hemen her vechesini içine alan bu karmaşa diğer taraftan olabildiğince zengin bir çeşitlilik ve renk de ortaya koymuştur. Nitekim günümüzde dahî geçerliliğini sürdüren pek çok itikadî ve fıkhî akımın temelleri bu asrın Kûfe'sinde atılmıştır. Şehrin bu havası diğer bütün bireyleri gibi Şa‘bî'nin hayatında da önemli roller icra etmiştir. Zira o bir taraftan dö

Ahkâm kelimesi; karar, yargı; ilim, anlayış gibi mânâlara gelen hüküm kelimesinin çoğul şeklidir. Ahkâm, daha geniş mânada, belli bir konu hakkında konulmuş bulunan kuralların bütününü ifade etmek için kullanılır. Bu tarzdaki kullanılışından dolayı, belli bir konuya dair hükümleri toplayan eserlere ve hatta belli bir konuyla ilgilenen ilim dallarına da ad olmuştur. Buna göre ameli hükümlerin kaynağı olan âyetlere ahkâm âyetleri, aynı türden hadislere de ahkâm hadisleri denilmektedir. İbni Abdülhâdinin el-Mu

12.yüzyılda yaşamış olan Hadis ve Hanbelî mezhebi fıkıh âlimi Abdülgani el-Makdisi en-Nasîhatu fi'l Ediyeti's Sahihe eserinde senetleriyle birlikte 114 hadis aktarmıştır. Aktarılan hadislerin genel olarak bir Müslümanın günlük yaşantısında, ibadetlerinde, karşılaştığı bazı durumlarda yapabileceği dualar senet zincirinden sadece sahabelerin ismi alınarak eklenmiştir.

Osmanlı Devleti duraklama döneminin en önemli toplumsal gelişmeleri arasında yer alan ve medrese-tekke çatışması olarak özetlenebilecek Kadızadeliler-Sivâsîler mücadelesi, Hadis alanında kimi eserlerin yazımına zemin hazırlamıştır. Halvetî menşeli Sivâsîler, yoğun eleştirilerine maruz kaldıkları ve dinde öze dönüşü savunan medrese kökenli Kadızadelilere karşı kendilerini bir şerh ve bir de tahriç kitabıyla savunmaya çalışmışlardır. Sivâsî müelliflerce kaleme alınan her iki eserin ortak hedefinin, muhalifler

Hadisin, Kur'ân ile birlikte, en önde gelen delillerden olduğu konusunda mezhepler arasında ittifâk vardır. Ancak diğer taraftan, mezhepler arasında ihtilâfa yol açan temel âmillerden biri hatta belki birincisi de yine hadistir. Hadise bağlı bu ihtilâf sebeplerini genel olarak sübût ve delâlet gibi iki temel hususa indirgemek mümkündür. Buna göre mezheplerin hadisle amel edebilmek için aradıkları şartlar, râvîlerle ilgili tenkid noktaları, hadisin anlaşılmasını etkileyen hususlar, birbirine muhâlif gibi gör

Bu kitap yaklaşık 15 yıldır dönemlik olarak haftada dört saat okutmaya çalıştığımız Hadis Tarihi ve Usulü ders notlarının bir araya getirilmiş şeklidir. Kitabın ilk bölümlerinde hadis tarihi ele alınmıştır. İlk asırlarda hadisler, hadis ilmi, çeşitli hadis eserleri ve hadis anlayışları şekillenmeye başlamıştır. İdeolojik kamplaşmaların yoğun bir şekilde yaşandığı bu ilk asırlarda hadis ilimleri oluşmaya başlamış ve buna paralel olarak temel hadis kaynakları da vücut bulmuştur. Hadis ehlinin ve hadis kaynakl

Einstein'a nispet edilen bir sözde: Yanlış yapmayan insan yoktur; insanlık, yanlışını kabul etmekle ve düzeltmekle olur. denmiştir. Aynen biz de insan olmamız hasebiyle istemeden de olsa pek çok yanlışlar yapabiliyoruz, yapmaya da devam edeceğiz. Burada önemli olan yanlışta ısrar etmemek ve onları kabul edip düzelterek gerçek insanlık onuruna ermektir. İşte elinizdeki eser böyle bir düşüncenin ürünüdür. Bu eserde yer alan makalelerin tamamına yakını daha önce bir şekilde yayınladığımız yazılardan ibaret

Einstein'a nispet edilen bir sözde: Yanlış yapmayan insan yoktur; insanlık, yanlışını kabul etmekle ve düzeltmekle olur. denmiştir. Aynen biz de insan olmamız hasebiyle istemeden de olsa pek çok yanlışlar yapabiliyoruz, yapmaya da devam edeceğiz. Burada önemli olan yanlışta ısrar etmemek ve onları kabul edip düzelterek gerçek insanlık onuruna ermektir. İşte elinizdeki eser böyle bir düşüncenin ürünüdür. Bu eserde yer alan makalelerin tamamına yakını daha önce bir şekilde yayınladığımız yazılardan ibaret

Sevgili çocuklarımız, İnsanların en güzeli, en merhametlisi Sevgili Peygamberimiz Hz. Muhammed Mustafa (sas)´in güzel sözleirnden 40 tanesini, sizler için özenle hazırladık. Düşler Adası´ndaki sevimli kuşlarla, siz çocuklarımıza ulaştırmaya çalıştık. Bu kitabımızla; O´nun en güzel sözlerinden öğrenirken, ahlak görgüsünün temiz deseni kalplerimize işlenerek, karakter gelişimlerimizi yönlendirerek iyi insan olup, mutlulukların en güzeline kavuşmamızı sağlayacaktır. Hikayeler eşliğinde boyama etkinliği yaparak

Bu çalışma ilk olarak sünnetin günümüze kadar sağlıklı ulaşmasının mümkün olduğunu ortaya koyacak bazı bilgileri hatırlatma amacı taşımaktadır. Bu çerçevede hadis tenkidi meselesi ele alınırken maksat herhangi bir kesimin yanlışını ortaya koymaktan ziyade hadisi rivayet eden Müslüman açısından yaptığı işin ne ifade ettiğine dair düşünce ve inancını da dikkate alarak konunun değişik açılardan değerlendirilmesidir. Ayrıca hadislerin günümüze kadar sağlıklı bir şekilde naklini sağlayan isnad sistemi incelenmek

Edep kelimesi, insanın diğer insanlarla olan münâsebetlerinde veya günlük hayatında güzel ahlâk ve vasıflara sahip olması anlamına gelir. Çoğulu, Âdabtır. Fıkıh ıstılahına göre ise Edep, Hz. Peygamber (sallallahu aleyhi vesellem)in sünnetine uygun olarak yapılan hareketlerdir. Daha geniş ifadesiyle Allahın ve Peygamberin emir ve yasaklarına uygun biçimde hareket etmektir. İmam Buhârî el-Edebül-Müfred isimli kitabını; Hz. Peygamber (sallallahu aleyhi vesellem)in ahlâkî yaşayış ve emirleri ile ilgili hadisle

Hz. Peygamber (s.a.v.) ilk dönemlerde Kur'an ?la karıştırılır endişesiyle hadislerin yazılmasını yasaklamışken daha sonra buna izin vermiştir. Bir kısmı Rasulullah (s.a.v.) zamanında yazılan hadislerin büyük çoğunluğu H. I. Asır sonunda tedvin edilmiş ve H. II. Asrın ilk çeyreğinden itibaren konularına ve ravilerine göre tasnif edilmiştir. Tasnifin altın çağı olan H. III. Asırda İmam Buhari Rasullullah'a (s.a.v.) ait sünnetin sahih olanlarını muhtasar bir şekilde tasnif etmiştir. Kur'an'dan sonra en güvenil

İrcâ ve Mürcie, hadisçilerin sert tenkidlerine hedef olmuştur. Amelin imânla doğrudan alakası bulunmadığını savunan bu görüş, onu imânın ayrılmaz bir cüzü kabul eden hadis ulemâsı tarafından Hz. Peygamber döneminde ve bunu takip eden yarım asırlık zaman dilimi içinde ortaya konan teorik ve pratik değerlere aykırı bulunmuştur. Bu nedenle Mürcie, diğer itikâdî fırkalarla birlikte ehl-i bidat kavramı içinde telakki edilir. Dolayısıyla hadisçilerin ircâ ve Mürcie tenkidlerinin, fırkanın sistematize süreci içind

Bir Müslüman; bizzat kendisiyle, toplumla ve Allah ile olan ilişkilerine yön verirken hatta en genel mânâsıyla dünya ve âhiret görüşünü oluştururken bir mezhebe mensup olma keyfiyetine sıkı sıkıya bağlı kalmaktadır. Kendini bir mezhebin belki milyonlarca mensubundan biri şeklinde tanımlayan Müslümanlar için bu bakış açısı yeterli ve tatmin edici görülecektir, hatta belki görülmelidir. Ancak herhangi bir mezhebe mensup olan insanlardan en azından bazısının, amelî hayatının dayandığı ilkeleri merak etmesi de

Hadis ilminde, hadisleri doğru hıfz edip nakletmek kadar onları doğru anlayıp yorumlamak da önemlidir. Bu sahada vaz geçilmez isimlerden biri de Hattabîdir. Hattâbî; (ö. 388/998) dirâyetul-hadîs ilminin bazı meselelerini ilk defa formüle eden âlimdir. Sıhhat durumlarına göre hadislerin sahîh, hasen ve zayıf diye üçlü taksimi ona âittir. Hattâbî hadislerin dil yönünden açıklayan Garîbül-Hadîs adlı eseri ile diğer şerhlerin temelini atmıştır. Hattâbînin şerhlerinin temel metodu; kendisinden önce, hadisl